Lokalna Organizacja Turystyczna „Krasnystaw – Wrota Roztocza” www.lotkrasnystaw.pl

Odsłonięcie pomnika Jana Czuby

Dodano: Piątek 25 wrzesnia 2015

 

W dniu 18 września br. przy ul. Jana Czuby w Krasnymstawie miała miejsce uroczystość odsłonięcia pomnika poświęconego właśnie osobie Jana Czuby.

Na uroczystość przybyła liczna grupa mieszkańców, parlamentarzyści, samorządowcy, przedstawiciele Wojewody i Marszałka Województwa Lubelskiego. Obecni byli członkowie Ludowego Towarzystwa Kulturalno- Naukowego z prezesem dr Januszem Gmitrukiem na czele, którzy byli organizatorami uroczystości.

Odsłonięcie pomnika odbyło się z udziałem Młodzieżowej Orkiestry Dętej, pocztów sztandarowych i wojska, które dla uświetnienia wydarzenia wykonało przemarsz i salwę honorową.

Starosta Janusz Szpak w swoim wystąpieniu podkreślił zaangażowanie, jakże młodego wówczas działacza na rzecz ruchu ludowego. Mówił o skrytej i niepotrzebnej śmierci mieszkańca Krasnegostawu, który chciał budować niepodległą Polskę.

Odsłonięcia pomnika dokonali prawnukowie zastrzelonego ludowca wraz z rodziną i wiceburmistrz Robert Kościuk. Następnie delegacje złożyły u stóp pomnika wiązanki kwiatów i wieńce.

Jan Czuba – urodził się w 1911 r. w Krasnymstawie. Był lokalnym działaczem społecznym i politycznym. Jako młody chłopak wstąpił do  PSL. W roku 1932 na I Powiatowym Zjeździe Stronnictwa Ludowego został wybrany na wiceprezesa Zarządu Powiatowego.

Powróciwszy ze Zjazdu Polskiego Stronnictwa Ludowego w Warszawie Jan Czuba opowiedział swojej żonie, iż w pociągu zauważył śledzącego go „nieprzyjemie” wyglądającego człowieka jadącego z nim od samej Warszawy. Przeczuwał, że może to być agent UB, jak się później okazało nie mylił się.

Kilka dni po powrocie z Warszawy, wieczorem 29 stycznia 1946 r. na powracającego od sołtysa Jana Czubę, pod jego domem czekało już kilku agentów UB. Aresztując go weszli jeszcze na chwilę razem z nim do domu. Zastali w nim żonę Czuby kąpiącą jego dwójkę małych dzieci. Następnie agenci UB zamknęli całą rodzinę w komorze, po czym weszli z nim do pokoju (prawdopodobnie chciał zabrać jakieś ubranie), by po chwili wyjść z aresztowanym na zewnątrz.

Nie odeszli daleko, jedynie na drugą stronę ulicy i tam jednym strzałem w prawą skroń zastrzelili go. Dopiero po chwili od strzału, jeden z domowników zdołał się uwolnić i pobiegł na drugą stronę ulicy, zastając tam martwe już ciało.

Pogrzeb odbył się 1 lutego 1946r. Uczestniczyło w nim setki mieszkańców Krasnegostawu i okolic. Jan Czuba od najmłodszych lat był ściśle związany z polskim ruchem ludowym.

Przez okres PRL o śmierci i jej okolicznościach nie można było spokojnie i jawnie rozmawiać. Było tak, aż do połowy lat osiemdziesiątych, kiedy to za sprawą Kazimierza Hałasa społecznika i ówczesnego pracownika Urzędu Miasta w Krasnymstawie dotychczasową drogę przy której mieszkał Jan Czuba nazwano jego imieniem.

Opracowanie: Sławomir Kamiński

Zdjęcia: Adam Brzyszko, Sławomir Kamiński, Janusz Sarzyński